Akcja kryptonim „X-2”, była szczególnie bolesną kartą w powojennej historii żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce.
W tym roku mija 70 lat od zorganizowanej przez rząd PRL likwidacji 318 żeńskich domów zakonnych na Ziemiach Odzyskanych i skomasowania ok. 1500 sióstr w siedmiu miejscach odosobnienia. Z tej okazji w dniach 3-4 października 2024 r. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Pamięci Narodowej oraz Komisja Historyczna przy Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych zorganizowały sympozjum upamiętniające to wydarzenie.
Konferencja ma charakter rocznicowy, ale to nie tylko wspomnienie. Chcemy, by to cierpienie sióstr nie poszło na marne. Ta biała plama w historii żeńskich zgromadzeń zakonnych wciąż trwa i oczekuje na dopełnienie – mówiła s. dr Jadwiga Monika Kupczewska SłNSJ, zapraszając do udziału w spotkaniu.
52. Ogólnopolska Konferencja Historyków Zakonnych rozpoczęła się Eucharystią pod przewodnictwem metropolity wrocławskiego ks. abpa Józefa Kupnego w kościele akademickim pw. Świętego Krzyża w Lublinie.
Sympozjum otworzył rektor uczelni, ks. prof. Mirosław Kalinowski, a po nim głos zabrała przewodnicząca Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce m. dr Ewa Kaczmarek. Przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej przedstawiła na czym polegała akcja „X-2” i podkreśliła, że celem operacji było złamanie i podporządkowanie władzom PRL osób zakonnych, co dzięki Bożej pomocy i wierności sióstr zostało udaremnione.
Do akcji „X-2” wymierzonej w siostry zakonne, polegającej na wysiedlaniu ich z domów, przystąpiono w 1954 r., w czasie uwięzienia Prymasa Wyszyńskiego. W wyniku tych działań w sierpniu 1954 r. zlikwidowano kilkaset domów zakonnych w zachodnich województwach Polski, a siostry wywieziono do miejsc odosobnienia.
O tym, że w latach 1954-1956 po raz pierwszy na ziemiach polskich funkcjonowały obozy pracy dla sióstr zakonnych mówiła s. dr Jadwiga Monika Kupczewska z KUL. Siostra sercanka zaznaczyła, że działanie tych obozów pozbawione było zupełnie podstawy prawnej. Represją objęto wówczas ok. 1500 sióstr z 10 zgromadzeń.
O sytuacji sióstr w obozach mówili prelegenci podczas drugiej części sesji sympozjum. Podkreślili, że siostry żyły w lęku i niepewności, obawiając się wywiezienia na Syberię, lub nawet pozbawiania życia.
Podczas sesji naukowej prelekcje wygłosili również historycy z Instytutu Pamięci Narodowej oraz siostry z kilku zgromadzeń zakonnych w Polsce i w Czechach.
4 października odbyła się warsztatowa część konferencji, podczas której omówiono Atlas klasztorów od X do XXI wieku. W trakcie spotkania pracownicy Ośrodka Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce zaprezentowali aplikację ukazującą rozmieszczenie domów zakonnych na ziemiach polskich od początku chrześcijaństwa.
fot. KUL
zobacz więcej:
Ogólnopolska konferencja historyków zakonnych